भोपाल (मध्य प्रदेश): अयोध्यामा रामलल्लाको मूर्तिको अभिषेक भारतको परम्परागत हतियार धनुष र बाण बनाउने कलाको हातमा गोली लाग्ने धनुषी हितेश तिर्गरले बताए । रवीन्द्र भवनको लोकरङमा आफ्नो कला देखाउन भोपाल आएका राजस्थानको बांसवारा क्षेत्रका २८ वर्षीय हितेशले व्यवसायिक रूपमा धनुष र बाण बनाउन आफ्नो परिवार लागेको बताए । अयोध्यामा रामलल्लाको मूर्तिलाई अभिषेक गर्दा उनले बनाएको धनुष र बाणको पूजा गरिएको थियो, उनले भने।

बाँस र झाउ काठबाट बनेको ५x५ धनु र बाणको तौल १.२ केजी र २५ ग्राम छ। धनुष र बाणको पूजा गर्नु भनेको यो हतियार प्रयोग गर्नमा निपुणता भएका भगवान रामलाई आराधना गर्ने भाग हो। यही कारणले गर्दा रामलल्लाको मूर्तिलाई अभिषेक गर्दा धनुष र बाणको पनि पूजा गरिन्थ्यो।

“मेरा पुर्खाहरूले शिकारका लागि धनुष र बाण बनाउँथे र धनुर्धारीहरूले प्रयोग गर्थे। तर अब चीजहरू परिवर्तन भएको छ। वयस्क वा बालबालिका सबैले प्रयोग गर्न सक्ने गरी परिमार्जन गरेका छौं,’ हितेशले भने, ‘पहिले धनु र बाणको तौल क्रमशः १० किलो र १०० ग्राम थियो।

धनुष निर्माताका अनुसार उनको गाउँमा करिब १० परिवार पेसासँग आवद्ध भएर जीविकोपार्जन गरिरहेका छन् । “महिला र पुरुषको काम बाँडफाँड हुन्छ। पुरुषले धनुष बनाउँछन् भने महिलाले तीर बनाउँछन्,’ सरकारी जागिरको तयारी गरिरहेका हितेश भन्छन्। उनले १०–१२ फिट अग्लो धनुष र बाण प्रदर्शन गरेका छन् र यसको मूल्य १ हजार १ सय ५० देखि १ हजार ५ सय रुपैयाँसम्म रहेको छ ।

‘हामी दोस्रो पटक लोकराङमा सहभागी हुँदैछौँ। पहिले मान्छेले कलाको कदर गर्दैनन् तर अहिले छन् । हामी आशा गर्छौं कि अयोध्यामा राम लल्लाको मूर्तिको अभिषेकले हाम्रो लोप हुँदै गएको कलालाई बढावा दिनेछ, “हितेशले भने।