जमैकाले आफ्नो ‘डार्क टुरिजम’ सम्पदा क्षेत्रलाई कोष गर्न दासत्वको क्षतिपूर्तिमा बेलायतबाट £ 500,000 भुक्तानी माग गर्ने योजनामा विचार गरिरहेको बुझिएको छ।
क्यारेबियन टापु, जुन शाही विरोधी प्रधानमन्त्री एन्ड्र्यू होलेसको शासन छ, यसबाट कोष खोजिरहेको भनिएको छ। बेलायत सरकार र औपनिवेशिकता बारे प्रदर्शनी कोष को लागी प्रमुख संग्रहालयहरु।
सन् १९६२ मा स्वतन्त्र नभएसम्म बेलायती शासनको अधीनमा रहेको जमैकाले शताब्दीयौंदेखिको दासत्वले भोगेको क्षतिपूर्तिको लागि करिब आधा मिलियन पाउण्डको क्षतिपूर्ति खोज्न सक्छ।
भुक्तानीहरू साम्राज्यवादसँग जोडिएका बन्दरगाह, अस्पताल र अदालतको संरक्षणमा जानेछन्, टेलिग्राफ रिपोर्टहरू।
अखबारले पहिले रिपोर्ट गरेको थियो कि जमैकाका पर्यटन मन्त्री एडमन्ड बार्टलेटले जर्जियाली साइटहरू जस्तै ‘डार्क टुरिजम’ को लागि दास मालिकहरूको पुरानो घरहरू जोगाउन चाहन्थे।
उनले भने, ‘हामीलाई ‘डार्क टुरिजम’ भन्ने चासो छ । ‘निर्मित सम्पदा धेरै महत्त्वपूर्ण छ, किनकि यसले ढुङ्गा, लाठी र मोर्टारमा कथा बताउँछ।
‘जमैका, धेरै संस्कृति र मानिसहरूको संगम भएकोले, त्यहाँ एक कथा छ जुन तपाइँसँग जोड्न आवश्यक छ, किनभने सानो टुक्रा [of the British] साँच्चै यहाँ छ, तिम्रो इतिहासको टुक्रा, तिम्रो विगत।’
राजा चार्ल्स III सेप्टेम्बर 2022 मा जमैकाका प्रधानमन्त्री एन्ड्रयू होलनेससँग हात मिलाउँदै
जमैकाका प्रधानमन्त्री श्री होलनेस राष्ट्रमंडल र ब्रिटिश राजतन्त्रसँग जमैकाको सम्बन्धको लामो समयदेखि आलोचक थिए।
जमैकाका प्रधानमन्त्री श्री होल्नेस राष्ट्रमंडल र ब्रिटिश राजतन्त्रसँग जमैकाको सम्बन्धको लामो समयदेखि आलोचक हुनुहुन्छ र औपचारिक रूपमा २०२२ मा देशलाई स्वतन्त्र गणतन्त्र बन्ने योजनाको घोषणा गर्नुभयो।
श्री होलनेसको भव्य दृष्टिकोण जमैकाको नयाँ संविधान लागू गर्ने हो, जसले देशलाई राजतन्त्र बिनाको गणतन्त्र बनाउनेछ।
गत वर्ष, देशले स्वीकार गर्यो कि उनीहरूले २०२२ मा रानीको मृत्यु पछि राजतन्त्र खाडल गर्न चाहन्छन्।
श्री होलनेसले भने कि उनले सोचेका थिए कि स्वर्गीय रानीको लागि सधैं ‘बलियो प्रेम र सम्मान’ रहेको छ र ‘उचित समय’ [separate] संक्रमणकालमा हुन्थ्यो’।
‘सत्य यो हो कि भर्खरैको सर्वेक्षणले जमैकालाई गणतन्त्र बनाउने प्रवृत्ति देखाएको छ। त्यसैले समयसँगै स्थिति विकसित भएको छ,’ उनले एक्सप्रेसलाई भने।
गत वर्षको असारसम्ममा मुलुकको संविधान संशोधनको काम सम्पन्न हुने अपेक्षा गरिएको थियो तर नयाँ राष्ट्रप्रमुखले कुन पदमा प्रतिनिधित्व गर्ने भन्ने बहसका बीच सरकारले ढिलाइ गरेको थियो ।
‘हामीले एक वर्षभित्रै यो गर्न सक्षम हुने चाहन्थ्यौं तर यो प्रक्रिया रैखिक होइन। त्यसैले हामी सार्वजनिक शिक्षाको यात्रामा छौं।’
उनले जनमत संग्रह बस्नुअघि संसदबाट कानुन पारित गर्नुपर्ने बताए । जमैका कहिले गणतन्त्र बन्छ भन्ने अझै निश्चित छैन।
ड्यूक र डचेस अफ ससेक्सलाई गत महिना मिस्टर होलनेससँग पोज दिएपछि उनीहरूले नयाँ बब मार्ले फिल्म वन लभको प्रिमियरको लागि किङ्स्टन उडेका थिए।
सन् १९६२ सम्म बेलायती शासनको अधीनमा रहेको जमैकाले शताब्दीयौंदेखिको दासत्वको पीडा भोगेका करिब आधा मिलियन पाउण्डको क्षतिपूर्ति माग गर्न सक्छ। तस्विर: 1890 मा जमैकामा केन कटरहरू
श्री होलनेसले पहिले ह्यारीका भाइ, प्रिन्स विलियम, र भाउजु, राजकुमारी केटलाई उनीहरूले टापुमा कहिल्यै शासन नगर्ने चेतावनी दिएका थिए।
मार्च २०२२ मा वेल्सका राजकुमार र राजकुमारी आफैंले देशको भ्रमण गर्दा तुलनाहरू पनि तानिएका थिए।
एन्डगेमका लेखक ओमिड स्कोबीले X मा लेखे: ‘पछिल्लो पटक हामीले शाही परिवारका सदस्यहरूसँग प्रधानमन्त्री एन्ड्रयू होलनेसलाई देख्यौं भन्दा फरक भावना…’
श्री होलनेसले द ग्लेनरलाई भने: “म खुसी थिएँ, र शाही परिवारका सदस्यहरू यस प्रमुख कार्यक्रममा भाग लिन आएको देखेर म धेरै खुसी थिएँ।
‘अनिश्चय – मलाई थोरै थाहा थियो – कि म युनाइटेड किंगडममा केही आन्तरिक मुद्दाहरूमा आकर्षित हुनेछु। तर जमैकाको लागि यो धेरै प्रचार हो।’
श्री होलेसले प्रिन्स विलियम र केट मिडलटनको प्रशंसामा स्वर दिएका छन् – तर उनीहरूले राष्ट्रमा कहिल्यै शासन गर्ने छैनन्।
दम्पतीले जमैकाको भ्रमण गरे र दास व्यापारमा बेलायतको ऐतिहासिक भूमिकाको विरुद्धमा बोलेकोमा विलियमको प्रशंसा र आलोचना गरियो।
ड्यूक र डचेस अफ ससेक्सलाई गत महिना जमैकाका प्रधानमन्त्री एन्ड्र्यू होलनेससँग पोज दिएपछि ‘असंवेदनशील’ नाम दिइएको थियो।
श्री होलनेसले पहिले भनेका थिए कि उनी राजतन्त्र खाडल गर्न चाहन्छन्
उनले प्रिन्स विलियम र केट मिडलटनलाई उनीहरूले टापुमा कहिल्यै शासन नगर्ने चेतावनी दिए
तर सन् १८०७ मा बेलायतले २०० वर्षपछि खारेज गरेको मानवमा ‘घृणित’ व्यापारको निन्दा गरे तापनि केही जमैकाहरू विश्वास गर्दैनन् कि उनी धेरै टाढा गए।
सिंहासनका उत्तराधिकारीले किङ्स्टनमा रात्रिभोजमा भने: ‘म मेरो बुबा, द प्रिन्स अफ वेल्ससँग दृढतापूर्वक सहमत छु, जसले गत वर्ष बार्बाडोसमा भनेका थिए कि दासत्वको भयावह अत्याचारले हाम्रो इतिहासलाई सधैं दाग दिन्छ। गहिरो दु:ख व्यक्त गर्न चाहन्छु। दासत्व घृणित थियो। र यो कहिल्यै हुनुहुँदैन। ‘
क्यामेरामा कैद भएको एक आदानप्रदानमा, श्री होलनेसले शाही दम्पतीलाई भने कि जमैकाहरू उनीहरूलाई स्वागत गर्न ‘धेरै खुसी’ थिए, ‘यहाँ त्यहाँ समस्याहरू छन् जुन तपाईलाई थाहा छ कि समाधान नभएको छ।’
चार्ल्सले यसअघि दास व्यापारको कारणले भएको पीडामा आफ्नो व्यक्तिगत दुःख व्यक्त गरेका थिए।
बकिङ्घम प्यालेसले भने कि उनी दासत्वको प्रभावको बारेमा आफ्नो बुझाइलाई ‘जोस र दृढता’का साथ गहिरो बनाउन चाहन्छन्। एक प्रवक्ताले भने: ‘यो एउटा मुद्दा हो जुन महामहिमले गहिरो रूपमा लिनुहुन्छ।
जमैकाका प्रधानमन्त्री एन्ड्र्यू होलनेस र उनकी पत्नी जुलियट ड्यूक र डचेस अफ क्याम्ब्रिजसँग मार्च २०२२ मा
‘समस्याहरूको जटिलतालाई ध्यानमा राख्दै तिनीहरूलाई सकेसम्म राम्ररी अन्वेषण गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।’
गत अगस्टमा, एक प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय न्यायाधीशले दावी गरे कि बेलायतले दास व्यापारमा आफ्नो भूमिकाको लागि क्षतिपूर्तिमा लगभग £ 19 ट्रिलियन तिरेको छ, र त्यो पनि ‘अवमूल्यन’ हुन सक्छ।
अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतमा बसेका प्याट्रिक रोबिन्सनले शताब्दीऔंको अत्याचार पछिका देशहरू ‘भुक्तानी गर्न बाध्य’ भएको दाबी गरे र ऋषि सुनक जस्ता राजनीतिज्ञहरूलाई बालुवामा टाउको गाडिएको आरोप लगाए।
आलोचकहरूले जवाफ फर्काए, तथापि, टोरीका पूर्व व्यापार सचिव जैकब रीस-मोगले यसो भने: ‘यो केवल मूर्खता हो। हामी केही ऋणी छैनौं र दास व्यापार अन्त्य गरेर संसारलाई सभ्य बनायौं।’