बझाङ । खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्ज प्रवेशका लागि डोटी मात्रै नभएर बझाङको बाटो भएर पनि पुग्न सकिन्छ । खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्जकै नामले नामाकरण गरिएको खप्तडछान्ना गाँउपालिकाको बाटो भएर खप्तड यात्रा गर्ने हो भने रमणीय हुन सक्छ ।

बझाङ तमैल हुँदै खप्तडछान्ना गाउँपालिकाका विभिन्न गाउँटोल र विभिन्न रहनसहन, कला, संस्कृति तथा वेशभूषा अवलोकन गर्दै खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्ज पुग्न सकिन्छ । यदि निकुञ्जनजिकैको लोखडासम्म यातायात सुविधा सञ्चालन हुने हो भने धेरैजसो यही बाटो भएर सुदूरपश्चिम प्रदेशको प्रमुख पर्यटकीयस्थल तथा नेपालको भूस्वर्गका रूपमा परिचित खप्तड पुग्न सक्छन् ।

अहिले सवारीसाधन प्रयोग गरेर खप्तडछान्ना गाउँपालिका–३ को दारुगाउँसम्म सहजै पुग्न सकिन्छ । पर्यटक यही बाटो ओहोरदोहोर गरिरहेका भेटिन्छन् ।

अझ लोखडासम्म सडक सञ्जालले छुने हो भने आन्तरिक तथा बाह््य पर्यटक संख्या निकै बढ्ने स्थानीय बताउँछन् । पर्यटक भित्र्याउने उद्देश्यले प्रदेश सरकारले ‘खप्तड पर्यटकीय सडक’का नाममा २०७६ सालमा बजेट विनियोजन गरेको थियो ।

पूर्वाधार विकास कार्यालयअन्तर्गत काम सुरु गर्नेगरी खप्तड पर्यटकीय सडकको नाममा बजेट विनियोजन गरिएको हो ।

कार्यालयले ठेक्का आह्वान गरेपछि एमपी कन्स्ट्रक्सनले ४६ लाख ३६ हजार २ सय १८ मा ट्रयाक खोल्न भन्दै २ पुस २०७७ मासम्झौता गरेको थियो । त्यसको केही समय काम भयो । त्यसअनुसार ९ लाख ८४ हजार ८ सय ६९ रुपैयाँ भुत्तानीसमेत लिइएको छ ।

यस सडकखण्डको काम ३१ असार २०७९ मा सम्पन्न गरी सक्नुपर्ने सम्झौतामा उल्लेख छ । तर, अहिले काम अलपत्र अवस्थामा छ ।

गाउँलेलगायत स्थानीय सरकारले पटकपटक ताकेता गरे पनि निर्माण कम्पनी सम्पर्कमै नआएका कारण काम अलपत्र अवस्थामा रहेको पूर्वाधार विकास कार्यालय प्रमुख इन्जिनियर जंगबहादुर थापा बताउँछन् । आफूहरूले धेरैपटक ताकेता गर्दा पनि ठेकेदार सम्पर्कमा नआएका कारण समस्या भएको उनको भनाइ छ ।

यस सडकको केही ट्र्याक खोलेर ठेकेदार सम्पर्कविहीन बनेपछि ३ वडाका स्थानीयले काम गरेको पैसा नदिएको भन्दै ठेकेदारका प्रतिनिधि शेरबहादुुर खड्काको ट्रयाक्टर नियन्त्रणमा लिएर लम्तडामै राखेका छन् । सो ट्याक्टर पनि सडकमै अलपत्र छ ।

सडकखण्डमा काम गरेबापत मूल्य नपाएको स्थानीय तथा समाजसेवी मेखराज रावल बताउँछन् । ‘कि निर्माण कम्पनीले काम अघि सार्नुप¥यो कि त ठेक्का रद्द गरेर स्थानीय सरकारले पनि काम गर्न सक्ने वातावरण सिर्जना गरिदिनुप¥यो,’ उनी भन्छन्, ‘यो सडक लोखडासम्म पु¥याउन सक्यो भने खप्तड जान बढीमा २ घण्टामै पैदलै पुग्न सकिन्छ ।’

कार्यालयको कमजोरी
काम ढिलासुस्तीमा पूर्वाधार विकास कार्यलयसमेत संग्लग्न रहेको स्थानीय बासिन्दा तथा जिल्ला समन्वय समिति सदस्य टोपबहादुर खड्काको बुझाइ छ । उनका अनुसार पूर्वाधार विकास कार्यालयले ठेक्का सम्झौता र भुक्तानी गर्दा ठेकेदार कम्पनीबाट धरौटी राख्नुपर्ने, बैंकिङ धरौटी भए वा नभएको जानकारी लिनुपर्ने’मा त्यसो भएको छैन ।

‘बैंकिङ धरौटीको म्याद थप भए नभएका’bout जानकारी लिएपपछि मात्रै भुक्तानी दिनुपर्ने हुन्छ । बैंकिङ धरौटीको समय सकिए पनि वास्ता गरेको पाइएन,’ उनले भने, ‘अब कम्पनीलाई कारबाही गर्ने ठाउँसम्म रहेन ।’ यसमा पूर्वाधार विकास कार्यालयका कर्मचारीको समेत हात रहेको उनको दाबी छ ।

यस विषयमा पूर्वाधार विकास कार्यालय प्रमुख इन्जिनियर जंगबहादुर थापाले बैंकिङ धरौटीको म्याद थप नभएको स्वीकारे । ‘आफू भर्खर बझाङमा हाजिर भएको’ बताउँदै उनले ‘योजनामा अफिसियल्ली समस्यासमेत पाइएको,’ उल्लेख गरे ।

आफूले ठेकेदारलाई पटकपटक पत्राचार गरी काम अघि बढाउन निर्देशन दिएको तर, ठेकेदारले घरायसी समस्याका कारण सम्पर्कमा नआएको थापा बताउँछन् । ‘सम्पर्कमा नआएको खण्डमा आवश्यक कारबाहीका लागि अघि बढ्नेछौं,’ उनले भने, ‘र निर्माण कम्पनीलाई कालोसूचीमा राख्नेछौं ।’

कालो सूचीमा निर्माण कम्पनीलाई राख्ने भनिए पनि आवश्यक प्रक्रियामा भने कार्यालय नै चुकेको देखिन्छ । बैंकिङ धरौटी नभएको अवस्थामा निर्माण कम्पनीलाई कारबाही नै हो भने ८ देखि १० लाख जरिमाना गर्नुपर्नेहुन्छ । सो जरिमाना तथा असुलउपरका लागि ठेकेदार कम्पनीले बैंकिङ धरौटी ‘रिन्यु’सम्म गरेको पाइँदैन । जसका कारण पूर्वाधार विकास कार्यालय मूकदर्शक बन्नुपरेको छ ।

कर्मचारीको कमजोरीका कारण सडक यस्तो अवस्थामा पुगेको स्थानीय आरोप छ । नत्र, अहिलेसम्म पालिकाले सडक कटान गरेर लोखडासम्म सडक सञ्चालनमा ल्याइसकेको हुने खप्तडछान्ना गाउँपालिका अध्यक्ष उत्तम रोकाया बताउँछन् । ‘पूर्वाधार विकास कार्यालयले न ठेक्काको काम अघि बढाउँछ,’ उनी भन्छन्, ‘न त हामीलाई काम गर्ने वातावरण गरिदिएको छ । अहिलेसम्म हामी पालिकाको बजेटबाट भए पनि सडक कटान सम्पन्न गरी सक्थ्यौं ।’

यो सडक सञ्चालन गर्ने भन्दै केही समयअघि जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख नरबहादुर बोहरा, प्रमुख जिल्ला अधिकारी विश्वामित्र कुुइँकेल, डीएसपी भरतबहादुर शाह, स्थानीय जनप्रतिनिधि खप्तडछान्ना गाउँपालिका उपाध्यक्ष विष्णुबहादुर थापा, जिल्ला समन्वय समिति सदस्य टोपबहादुुर खड्का, वडाध्यक्ष गौरी बोगटी, पूर्वाधार विकास कार्यालय प्रमुख इन्जिनियर जंगबहादुर थापालगायतको टोलीले स्थलगत अनुुगमनसमेत गरेको छ ।

८ करोडको काम कछुवा गतिमा
कुुचाखोला सिल्कावाडा हुँदै मेल्तडीसम्म ठेकेदारले ढिलासुस्ती गरेको काम गुुणस्तर तथा सन्तोषजनक नभएको पाइएको छ । कुुचेखोला सिल्कावाडा लम्तडा सडकखण्डको उन्नति जारी छ ।

२०७६ सालमा सम्झौता गरेको चन्द्र एन्ड वसन्त जेभी र्निमाण कम्पनीले यस सडक क्षेत्रमा सामान्य कामबाहेक स्तर सुधार सन्तोषजनक गरेको स्थानीय टोपबहादुर खड्का बताउँछन् ।

८ करोड ७३ लाख रहेको सडक सुधारमा ठेकेदारबाट सुस्त गतिमा काम भएको, निर्माण कम्पनीले राम्रो काम नगरेको भन्दै स्थानीय आक्रोशित बनेका छन् । यस सडकखण्ड निर्माण जिम्मा पाएको चन्द्र एन्ड वसन्त जेभीलाई एक साताभित्र काम गर्ने स्थलमा झिकाई गुणस्तरीय काम गर्न लगाइने पूर्वाधार विकास कार्यालय प्रमुखले प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।

(३६ पटक भ्रमण गरिएको, आज ३६ पटक भ्रमण गरिएको)